خارش سر، مشکلی بسیار آزاردهنده است و می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. این مشکل اغلب به دلیل خشکی پوست، شوره، حساسیت به شامپو و غیره ایجاد می‌شود و درمان آن شامل روش‌های خانگی و دارویی است. روش موثر درمان خارش سر باید با توجه به دلیل خارش تعیین شود تا این مشکل را به صورت ریشه‌ای برطرف کرده و نتیجه‌بخش باشد. در این مقاله به سوال علل خارش پوست سر چیست؟ پاسخ می‌دهیم و روش‌های درمان خارش موی سر را بررسی می‌کنیم.
علت خارش پوست سر چیست؟
خارش پوست سر ممکن است به صورت گذرا و خفیف و یا مزمن و شدید باشد. دلایل متعددی برای خارش سر وجود دارد که از رایج‌ترین آن‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم. آشنایی با این دلایل برای درمان خارش سر ضروری است.
شوره سر
یکی از رایج‌ترین دلایل خارش پوست سر، شوره است. شوره سر به حالتی گفته می‌شود که در آن پوست سر به صورت پوسته پوسته در می‌آید و دچار خارش، قرمزی و التهاب می‌شود. دلیل شوره سر می‌تواند چرب بودن بیش از حد پوست باشد. برای رفع این مشکل می‌توانید از شامپوهای ضدشوره استفاده کنید. همچنین برای جلوگیری از ریزش مو ناشی از شوره سر، باید به طور منظم پوست سر را با شامپوهای حاوی زینک پیریتیون یا کتوکونازول شستشو دهید تا التهاب و پوسته‌ریزی کاهش یافته و ریشه موها تقویت شود.
خشکی پوست سر
خشکی بیش از حد پوست سر نیز می‌تواند یکی از دلایل خارش سر باشد. سرمای هوا، شستن بیش از حد موها یا استفاده بیش از حد از وسایل حرارتی مثل سشوار و اتو از جمله دلایل خشکی پوست سر هستند. برای رفع این مشکل می‌توانید از شامپوها و ماسک‌های مرطوب‌کننده مخصوص پوست خشک استفاده کنید.
حساسیت به شامپو یا رنگ مو
استفاده از برخی شامپوها و رنگ موها به دلیل وجود ترکیبات شیمیایی باعث ایجاد حساسیت، خارش، قرمزی و سوزش می‌شود. برای رفع این مشکل باید خیلی سریع مصرف آن محصول را قطع کرده و از محصولاتی که ترکیبات ملایم و ضد حساسیت دارند استفاده کنید. مچنین برای درمان ریزش مو در اثر حساسیت به مواد شیمیایی، بهتر است از سرم‌های بازسازی‌کننده مو و مکمل‌های ویتامینی مخصوص تقویت فولیکول‌ها مانند بیوتین و ویتامین B5 استفاده کنید تا آسیب‌دیدگی موها به حداقل برسد.
عفونت قارچی
عفونت قارچی یکی از دلایل خارش پوست سر است که علائم دیگری مانند التهاب، پوسته پوسته شدن و ریزش موی ناحیه‌ای را نیز ایجاد می‌کند. داروهای خوراکی یا موضعی ضد قارچی می‌توانند این مشکل را برطرف کنند. پس از بهبود عفونت، مصرف سرم‌های تقویتی و مکمل‌های ویتامین B کمپلکس می‌تواند به بازسازی فولیکول‌های آسیب‌دیده کمک کند.
اگزما یا پسوریازیس
اگزما باعث خشکی پوست سر و خارش می‌شود در حالی‌که پسوریازیس معمولاً با لکه‌های ضخیم، نقره‌ای‌رنگ و خارش همراه است. این بیماری‌های التهابی مزمن هستند و نیاز به تجویز داروی مناسب توسط پزشک متخصص پوست و مو دارند. علاوه بر داروهای ضدالتهاب موضعی، استفاده از شامپوهای درمانی حاوی قطران یا سالیسیلیک اسید و پرهیز از عوامل تحریک‌کننده اهمیت دارد. همچنین، ماسک‌های تقویتی و روغن‌های گیاهی ملایم می‌توانند به کاهش التهاب و تقویت ریشه موها کمک کنند.
شپش (در موارد خاص)
در صورتی که بین موهای فرد شپش باشد، خارش شدید و ناگهانی ایجاد می‌شود. برای برطرف شدن این مشکل باید از شامپوهای ضد شپش استفاده کرد و موها را به صورت دقیق بررسی نمود. در مواردی که ریزش موی ناشی از شپش شدید باشد، استفاده از مکمل‌های ویتامینی و سرم‌های تقویت‌کننده توصیه می‌شود تا رشد مجدد موها تسریع گردد.
علت خارش پوست سر کاربران پروتز مو
علت خارش پوست سر در افرادی که پروتز مو به روش پانچ یا سایر روش‌ها را انجام داده‌اند می‌تواند استفاده از چسب‌های قوی یا ناسازگار با پوست سر، بسته شدن منافذ پوست سر به‌خاطر تهویه نامناسب، استفاده از بیس پروتز غیراستاندارد یا پلاستیکی یا باقی ماندن مواد چسب یا چربی زیر پروتز باشد. رعایت تمامی استانداردهای لازم در پروتز مو زنانه و مردانه ضروری است و در غیر این صورت به دلیل تهویه نامناسب پروتز و مسدود شدن جریان هوا، پوست ملتهب شده و خارش ایجاد می‌شود. علاوه بر این، توجه به بهترین روش شستن و مراقبت از پروتز مو نیز برای جلوگیری از التهاب و خارش اهمیت زیادی دارد.
روش‌های خانگی درمان خارش سر
خارش سر به هر دلیلی که باشد مشکلی کاملا آزاردهنده است که علاوه بر ناراحتی، اعتماد به‌نفس فرد را نیز از بین می‌برد. درمان خارش سر چندان دشوار نیست و حتی در اکثر مواقع روش‌های درمان خانگی خارش سر این مشکل را کاملا برطرف می‌کنند. این درمان‌ها معمولاً طبیعی، کم‌خطر و مقرون‌به‌صرفه هستند.
درمان خارش سر با سرکه سیب
سرکه سیب خواص ضدقارچ و ضدباکتری دارد و pH پوست سر را متعادل می‌کند. به همین دلیل می‌توان از آن برای درمان خارش پوست سر ناشی از شوره یا عفونت قارچی استفاده کرد. می‌توانید سرکه سیب و آب را به نسبت مساوی با هم ترکیب کنید و به پوست سر بزنید. پس از ۱۵ دقیقه پوست سر را با آب بشویید.
روغن نارگیل
روغن نارگیل خاصیت مرطوب‌کنندگی دارد و می‌تواند خشکی پوست سر را از بین ببرد. برای درمان خارش موی سر ناشی از خشکی پوست می‌توانید چند قاشق روغن نارگیل را گرم کنید و به‌آرامی روی پوست سر ماساژ دهید. بعد از چند ساعت پوست سر را بشویید.
روغن درخت چای
روغن درخت چای، ضدعفونی‌کننده است. برای از بین بردن قارچ، باکتری و التهاب پوست سر می‌توانید چند قطره روغن درخت چای را با روغن زیتون ترکیب کرده و روی سر ماساژ دهید و بعد از نیم ساعت بشویید.
درمان قطعی خارش مو مخصوص کاربران پروتز مو
استفاده از شامپوهای ضد حساسیت و بدون سولفات، تعویض چسب به برندهای ضدآلرژی، فاصله‌گذاری در نصب و برداشتن پروتز و استفاده از پودرهای خشک‌کننده ضدباکتری قبل از نصب از جمله روش‌های درمان خارش سر مخصوص کاربران پروتز مو مردانه و زنانه است. این روش‌ها سبب جلوگیری از خشکی، رشد قارچ و باکتری یا واکنش‌های آلرژیک می‌شود و نقش مهمی در جلوگیری از تحریک و خارش دارد.
درمان‌های دارویی و تخصصی
در مواردی که خارش مزمن و شدید است و یا با علائم خاصی همراه است بهتر است به جای درمان خانگی خارش سر به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است شامپوهای درمانی حاوی کتوکونازول، سلنیوم سولفاید یا زینک پریتیون را برای کنترل قارچ و شوره تجویز کند. برای التهاب‌های شدیدتر، گاهی از محلول‌ها یا لوسیون‌های کورتیکواستروئیدی موضعی استفاده می‌شود.
پیشگیری از خارش سر
با چند روش ساده و مراقبت روزانه می‌توانید از خارش سر پیشگیری کنید و دیگر نیازی به روش‌های درمان قطعی خارش مو نداشته باشید. برخی از این اقدامات عبارتند از:
- انتخاب شامپوی مناسب: حتما از شامپویی استفاده کنید که با نوع پوست سر و موی شما سازگار باشد. شامپوهای فاقد سولفات بهترین انتخاب هستند.
- پرهیز از شست‌وشوی بیش از حد: شست‌وشوی بیش از حد سر و موها باعث خشکی مو می‌شود. برای بیشتر افراد، شست‌وشوی مو بین ۲ تا ۳ بار در هفته کافی است.
- تغذیه مناسب: در رژیم غذایی باید به مقدار کافی مواد خوراکی شامل ویتامین‌های B و E وجود داشته باشد. همچنین مصرف تخم‌مرغ، سبزیجات برگ‌دار و غلات کامل نیز ضروری است.
- خشک کردن طبیعی مو: استفاده مکرر از سشوار با حرارت بالا می‌تواند باعث خشکی و تحریک پوست سر شود. از حوله نرم برای گرفتن رطوبت اضافی استفاده کنید.
جمع‌بندی
در این نوشته به سوال علل خارش پوست سر چیست؟ پاسخ دادیم و علت و درمان خارش سر را بررسی کردیم. همان‌طور که توضیح دادیم درمان خارش موی سر با توجه به علت آن می‌تواند شامل درمان خانگی خارش سر و یا استفاده از شامپوها و داروهای خاص باشد. کاربران پروتز مو نیز برای جلوگیری از خارش می‌توانند از شامپو مخصوص پروتز مو استفاده کنند.
سوالات متداول
آیا خارش سر نشانه بیماری خاصی است؟
خارش سر می‌تواند نشانه بیماری‌هایی مانند شوره، اگزما، پسوریازیس یا عفونت قارچی باشد.
خارش سر کودکان چگونه درمان می‌شود؟
برای درمان خارش سر کودکان ابتدا باید علت خارش تعیین شود و سپس با توجه به علت از شامپو یا داروی مناسب استفاده شود.
آیا استرس باعث خارش سر می‌شود؟
استرس می‌تواند سیستم عصبی و ایمنی را تحریک کرده و باعث خارش یا تشدید مشکلات پوستی شود.
آیا رنگ مو باعث خارش می‌شود؟
برخی رنگ موها حاوی مواد شیمیایی حساسیت‌زا هستند که می‌توانند باعث تحریک، التهاب یا خارش پوست سر شوند.